هگمتانه، گروه پزشکی و سلامت: معده یکی از اعضای مهم بدن است و به دلیل اینکه با دیگر اعضای بدن ارتباط زیادی دارد، سلامت معده باعث سلامتی بخش‌های دیگر بدن و بیماری‌اش هم باعث بیماری اندام‌های دیگر می‌شود.
به گزارش خبرنگار هگمتانه، معده از دیدگاه طب سنتی عضو مهمی است و محوریت مهمی در بدن دارد، علت اهمیت معده در بدن از نگاه طب سنتی این است که معده اولین عضوی است که هضم اصلی غذا در آن انجام می‌شود و اگر اختلالی در آن بروز پیدا کند، بدن دچار اختلال می‌شود، آنچه از معده عبور می‌کند غذای همه بدن است، بنابراین وقتی خروجی آنچه از معده خارج می‌شود غذای همه بدن باشد، اعضای دیگر بدن هم دچار اختلال می‌شوند. بنابراین از نگاه طب سنتی بخش مهمی از بیماری‌هایی که ما در اعضای مختلف داریم می‌تواند ناشی از معده باشد.
دکتر علی‌اصغر زنده‌دل، متخصص طب ایرانی در گفت‌وگو با برنامه انارستان در خصوص ضعف معده و تدابیر پیشگیری و درمان آن در طب اصیل اسلامی ایرانی، اظهار کرد: در تعریفی که از ضعف معده شده است ایرانی‌ها آن را دل‌ضعفه می‌نامند مانند حالتی که انسان گرسنه است به معده دست می‌دهد و یا اینکه فرد با دیدن یک صحنه و یا شنیدن یک داستان حالتی به انسان دست می‌دهد که دچار دل‌ضعفه می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در حالات ذکر شده، معده ضعیف است و زخم معده یا خونریزی معده وجود ندارد،‌ عنوان کرد: معده نقطه عطف بدن انسان از نظر سلامت است و اگر معده سالم باشد تمام اعضای بدن سالم است و اگر معده آسیب ببیند، تمام بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
وی در ادامه سخنانش با تأکید بر اینکه همه ابعاد جسمی و روانی بدن رابطه مستقیم با معده دارند، تصریح کرد: فشارهای عصبی باعث آسیب به معده می‌شود و در واقع معده کانون سلامت بدن ما است و اگر بتوانیم به وسیله راهکارها و هنری که اطباء ارائه می‌کنند معده را تقویت کرد و سالم باشد فرد بیمار نمی‌شود.
این متخصص طب سنتی اظهار کرد: گاهی فرد هرچه غذا می‌خورد سیر نمی‌شود و این به این دلیل است که توجه و تمرکز به غذا خوردن نداریم، خوب نمی‌جویم و خوب هضم نداریم و یا اینکه تند‌تند غذا می‌خوریم در حالی که طبیعت بشر از بدو تولد به آرام غذا خوردن است.
زنده‌دل تأکید کرد: وقتی غذا خوب جویده نشود و با بزاق مخلوط نشود صد‌درصد هضم خوبی نخواهیم داشت؛ چراکه هضم اول از دهان است و غذا زمانی که با بزاق مخلوط می‌شود، هضم خوبی دارد.
وی با اشاره به اینکه تمام موادی که وارد بدن می‌شود از فیلتر معده وارد می‌شود، گفت: هضم اول در دهان و هضم دوم در معده و هضم سوم در کبد و هضم چهارم در سلول است.
این متخصص طب سنتی در ادامه افزود: نشانه‌های معده سالم این است که فرد بعد از غذا خوردن احساس سنگینی و یا احساس ورم معده و یا نفخ نکند و نکته دیگر اینکه فرد بعد از غذا خوردن صدای قار و قور روده نشنود.

 طعم‌ها در دهان بعد از غذا هر یک نشانه غلبه سودا، صفرا، سردی و رطوبت است
زنده‌دل اظهار کرد: یک نکته مهم دیگر این است که فرد بعد از غذا خوردن احساس طعم در دهان نداشته باشد اگر طعم ترشی داشته باشد یعنی معده وی سرد است و اگر طعم شور داشته باشد معده وی خشک است، طعم تلخ، گرمی معده را نشان می‌دهد و شیرینی به معنای رطوبت معده است.
وی با اشاره به اینکه موارد ذکر شده نشان سوء مزاج معده است، گفت: تلخی در دهان نشانی غلبه صفرا و شوری نشان غلبه سودا و شیرینی نشانه غلبه رطوبت و ترشی نشانه غلبه سردی است.

 سکسکه بعد از غذا نشانه سوء مزاج است
این متخصص طب ایرانی در ادامه اضافه کرد: سکسکه نیز نشانه سوء مزاج معده است و یا اینکه احساس پُری و کشیدگی نداشته باشیم، وقتی که فرد بعد از غذا احساس شُلی و بی‌حالی می‌کند یعنی معده وی مشکل دارد.
زنده‌دل تصریح کرد: اگر فرد بعد از غذا احساس خواب کند و یا احساس سنگینی در سر داشته باشد به معنای مشکل در معده است، البته یکی از نشانه‌های معده سالم این است که فرد بعد از غذا خوردن احساس دفع داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه بهترین راهکار برای سلامت معده، کم‌خوری است، گفت: باید عادت کنیم که پس از خوردن دو یا سه لقمه غذا را ترک کنیم و سیر نشویم؛ چراکه به معده آسیب برسانیم، در واقع به اندازه‌خوری برای معده خیلی مهم است فرد بعد از 25 سالگی نباید خود را سیر کند.
این متخصص طب ایرانی با تأکید بر اینکه معده باید قوی باشد به چند نوع مربا برای تقویت معده اشاره و بیان کرد: مربای زنجبیل، آمله،‌ هلیله، بادام درختی شیرین، مربای ماش و گشنیز برای تقویت معده بسیار مفید است.
زنده‌دل با بیان این مطلب که خوردن بعضی غذاها به معده آسیب می‌رساند، بیان کرد: خوردن شنبلیله همراه با کنجد معده را پاره می‌کند و نباید با هم خورده شود همانند خوردن خربزه با عسل که بدن را بیمار می‌کند.

 گوشت پرندگان برای معده مفید است
وی به بهترین گوشت‌ها برای تقویت معده اشاره کرد و گفت: گوشت پرندگان هم سهل‌الهضم و هم سریع‌الهضم است و تمام سلول‌های بدن آن را می‌شناسد، اما گوشت گوساله را نمی‌شناسد، در واقع گوشت گوساله برای مناطق قطبی و سردسیری است، مربوط به جغرافیای سردسیری است در حالی که برای ما که طبیعت گرمسیری داریم گوشت گوساله مضر است.
دکتر زنده‌دل ادامه داد: گوشت جوجه محلی برای معده بسیار مفید است و اگر کسی بوی دهان بدی دارد با خوردن یک بار آن معده‌اش آرام می‌شود، بهترین پرنده برای معده کبک، گنجشک و بلدرچین است توصیه می‌کنیم حداقل هفته‌ای یک بار آن را بخورند.

 معجون زعفران مقوی معده
وی در ادامه اضافه کرد: گوشت پرندگان را می‌توان با زعفران، دارچین، سماق، رب انار و آبلیمو درست کرد که برای معده بسیار عالی است.
زنده‌دل با بیان اینکه معجون زعفران برای تقویت معده بسیار مفید است، افزود: در داخل یک کیلو عسل مرغوب، 20 گرم ژل رؤیال اضافه کنید و آن را هم بزنید و سپس شقاقل 50 گرم، جنسینگ 5 گرم، گرده لقاح 20 گرم، گرده گل 50 گرم، دارچین 30 گرم را پودر کرده و به آن اضافه کنید و در آخر یک مثقال زعفران را پودر کرده و به آن اضافه کنید و هر روز عصر یک قاشق چایخوری مصرف کنید که برای تقویت معده بسیار خوب است.
وی به گیاهان مفید برای معده اشاره و بیان کرد: مویز، کرفس، آب کرفس و نعناع که معروف‌ترین گیاه در کره زمین است برای معده بسیار مفید است.

 شربت‌های مفید برای معده
این متخصص طب ایرانی به شربت‌های مفید برای معده نیز اشاره کرد و گفت: شربت لیمو، شربت به‌لیمو، آب سیب، آب گلابی رسیده، شربت به و آنانی که معده ضعیفی دارند بعد از غذا رب انار استفاده کنند و یا اینکه شربت انار ملس استفاده کنند که برای کسانی که معده صفراوی دارند مفید است.
زنده‌دل همچنین تصریح کرد: حتی برخی روغن‌ها را نیز می‌توان روی معده مالید تا معده گرم شود از آن جمله می‌توان به روغن کرچک، روغن سنبل‌الطیب، روغن بابونه اشاره کرد.
زنده‌دل با بیان اینکه کسانی که معده ضعیفی دارند از خوردن غذاهای تند و سرخ کردنی‌ها پرهیز کنند، اظهار کرد: نان‌های فانتزی، غذاهای فانتزی و پنیر پیتزا، سوسیس، کالباس، نسکافه، کاکائو، چای پررنگ، نوشابه گازدار، ماکارونی، برنج خالی و نان خالی برای معده خوب نیست.

 خوردن آب یخ برای سلامت معده مضر است
وی با تأکید بر اینکه آبی که در آن یخ وجود دارد برای معده ضرر دارد، عنوان کرد: خوردن زیادی سیر، پیاز، شلغم، چغندر، نارنگی، کلم، هلو بعد از غذا، آب هلو، آب آلو بعد از غذا و خیار بعد از غذا برای معده ضرر است.
زنده‌دل به دمنوش‌هایی چون بابونه، بادرنجبویه، نعناع برای معده اشاره کرد و گفت: تقویت معده بسیار مهم است و در سلامتی انسان تأثیرگذار است.