هگمتانه، گروه شهروند هگمتانه: جشن برگریزان هگمتانه امسال نه یک برنامه فصلی، بلکه آزمونی برای ظرفیت‌های پنهان همدان بود؛ سه روزی که نشان داد این شهر می‌تواند در پاییز نیز مقصدی ملی باشد و اقتصاد محلی، هویت شهری و گردشگری منطقه را یک‌جا تحت تأثیر قرار دهد.
به گزارش هگمتانه؛ پاییز همیشه فصل قصه‌هاست؛ فصلی که برگ‌های زرد و نارنجی زیر نور آفتاب نیمه‌جانش، خیابان‌ها را به صفحه‌ای از یک دفتر نقاشی بزرگ تبدیل می‌کند. اما پاییز همدان امسال چیزی فراتر از یک تصویر شاعرانه بود؛ یک رویداد ملی، صدها گردشگر، ده‌ها غرفه، صدها هنرمند و هزاران خانواده‌ای که از سراسر ایران راهی شدند تا در سومین جشن برگ‌ریزان هگمتانه حضور داشته باشند و شهری را که همیشه با تاریخ و سنگ‌نوشته‌هایش شناخته می‌شد، این بار در قالب یک مقصد پاییزی زنده، پرشور و گردشگرمحور تجربه کنند.
از پنجم تا هفتم آذرماه، بوستان مردم همدان نه یک فضای سبز معمولی، بلکه صحنه یک جشن ملی بود؛ رنگ‌ها می‌درخشیدند، صدای خنده کودکان با موسیقی محلی درهم می‌آمیخت و گذرهای مختلف طعم و مزه، صنایع‌دستی، خاطره و تصویر، نغمه و شادی، بازی و هیجان به یک شهر کوچک پر از زندگی تبدیل شده بود و همدان برای سه روز تپید، تنفس کرد و از نو دیده شد.
این گزارش روایتی است از آن سه روز طلایی؛ روایتی از خانواده‌هایی که «سر کیف آمدند»، گردشگرانی که پاییز همدان را کشف کردند، غرفه‌دارانی که کسب‌وکارشان جان گرفت و شهری که بیش از همیشه به عنوان مقصد پاییزی ایران مطرح شد.

چرا همدان مقصد سفر ایرانیان شد؟
پاییز همدان امسال با یک دعوت ملی همراه بود و دبیرخانه جشنواره و متولی سازمان فرهنگی شهرداری؛ با تبلیغات گسترده در کشور، همکاری با آژانس‌های گردشگری، تورهای سازمان‌یافته، اتوبوس‌رسانی رایگان، توزیع سوغات و بازدید رایگان از برخی اماکن تاریخی، توانست توجه مسافران را جلب کند و مجموعه این اقدامات موجب شد تا حضور گردشگران قابل‌توجه باشد و خانواده‌ها سفر پاییزی را به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده انتخاب کنند و همچنین همدان در جایگاه مقصد فصلی نه فقط تاریخی تعریف شود.
جشن برگریزان هگمتانه نه فقط یک سرگرمی، بلکه یک الگوی جدید از گردشگری شهری بود که تجربه، مشارکت و حضور فعال خانواده‌ها را در اولویت قرار داد. پاییز امسال برای همدان، تنها ورق‌خوردن تقویم و رسیدن برگ‌های زرد و سرخ بر زمین نبود؛ ظرفیتی تازه برای نمایش چهره‌ای متفاوت از این شهر کهن پدید آورد؛ شهری که سال‌ها با نام تاریخ، میراث و هوای خنک تابستانی شناخته می‌شد، اما این‌بار به لطف برگزاری سومین جشن ملی برگ‌ریزان هگمتانه توانست خود را به‌عنوان مقصد جدید گردشگری پاییزی ایران مطرح کند.
رویدادی که به مدت سه روز برگزار شد بوستان مردم همدان را به یکی از پرتپش‌ترین نقاط کشور بدل کرد؛ جایی که خانواده‌ها، مسافران، هنرمندان، غرفه‌داران، پژوهشگران و کودکان، سه روز در کنار هم فضایی شاد، فرهنگی، اصیل و سرشار از حس تعلق را رقم زدند. در این گزارش میدانی و تحلیلی، روایت شهروندان، مسافران، فعالان اقتصادی و ارزیابی کارشناسان، تصویری کامل از اثرات گردشگری و اقتصادی این جشن ملی ارائه می‌دهد؛ رویدادی که بسیاری آن را دلیلی برای سفر و شهر را آماده برای درخشش می‌دانند.

همدان در مرکز توجه گردشگران
آذرماه، زمانی که بسیاری از مقاصد گردشگری ایران با افت سفر روبه‌رو هستند، همدان دست به ابتکاری مؤثر زد؛ جشن برگریزان که از دو سال قبل آغاز شده بود، امسال با رویکردی کاملاً ملی برگزار شد و نتیجه، استقبالی فراتر از پیش‌بینی‌ها بود.
شهرداری همدان که هدف‌گذاری کرده بود طی سه روز 200 هزار نفر از جشن بازدید کنند، با صحنه‌هایی روبه‌رو شد که نه‌تنها این هدف را محقق کرد، بلکه نشان داد ظرفیت‌های نهفته همدان بسیار فراتر از انتظار است. حضور گسترده مسافران از استان‌های تهران، کرمانشاه، کردستان، زنجان، اصفهان و مرکزی، افزایش محسوس اقامت در هتل‌ها و بوم‌گردی‌ها و رونق چشمگیر بازارهای محلی، در کنار فضای شاد و منظم جشن، تصویری تازه از «همدان پاییزی» در ذهن مسافران ساخت.
یکی از مهم‌ترین نقاط قوت امسال، تغییر مدل برگزاری از حالت «استیج‌محور» به «گذرمحور» بود؛ تغییری که بوستان مردم را به یک فضای تجربه‌محور تبدیل کرد و حرکت آزادانه مردم میان گذرهای متنوع از طعم و مزه تا صنایع‌دستی، نغمه و شادی، رنگ و کودک، صدا و صحنه، روستا و مزرعه و … جشن را به یک گردشگری سیال و زنده تبدیل کرد.

چرا مردم این‌قدر استقبال کردند؟
در گفت‌وگو با مسافران و شهروندان، یک پیام مشترک دائماً تکرار می‌شد و آن نظم، تنوع فعالیت‌ها، فضای شاد و حضور خانواده‌ها بود.
مسعود شریفی، مسافری از تهران، با شگفتی از نظم جشن یاد می‌کند و می‌گوید: برای اولین بار بود در یک جشن پاییزی چنین هماهنگی می‌دیدم؛ هم شادی بود، هم فرهنگ. مراکز تاریخی تخفیف داشتند و حتی اتوبوس‌رسانی رایگان بود و این سطح خدمات واقعاً یک جشن ملی موفق را نشان می‌دهد.
آزاده مرادی، گردشگر کردستانی، از تغییر تصویر ذهنی‌اش نسبت به همدان می‌گوید و چنین اشاره دارد: همدان همیشه برایمان یک شهر تاریخی بود، اما حالا می‌فهمیم شهری زنده و خلاق و مهمان‌نواز هم هست و گذر صنایع‌دستی فوق‌العاده بود.
شهروندان همدانی نیز جشن را فرصتی برای نشاط خانوادگی و تقویت اقتصاد شهری دانستند؛ محمدرضا رستمی از کوی وحدت می‌گوید: بعد از مدت‌ها خانواده‌ها در فضایی سالم کنار هم جمع شده و بچه‌ها ذوق‌زده بودند و این جشن برای مردم لازم بود.
الهام نوروزی، دانشجو، تأکید می‌کند که جشن برگریزان، «نشانی جدید» برای معرفی شهری است که ظرفیت‌های پنهان زیادی دارد؛ او می‌گوید: خیلی‌ها نمی‌دانستند همدان چنین فضاهای زیبا و این همه توان فرهنگی دارد.

بازارهای محلی نبض اقتصادی جشن برگریزان
در کنار جنبه‌های فرهنگی و تفریحی، سومین دوره جشن برگریزان به یک موتور محرک اقتصاد شهری بدل شد و غرفه‌داران صنایع‌دستی، مواد غذایی محلی، هنرهای روستایی و خوراکی‌ها سه روز طلایی را تجربه کردند.
هنرمند صنایع‌دستی از روستای حسین‌آباد می‌گوید: قاب‌هایی که آماده کرده بودیم، با استقبال شدیدی مواجه شد و مردم عکس می‌گرفتند، می‌خریدند و فروش ما عالی شد و برای روستا فرصت درآمدزایی ایجاد کرد.
زهرا باقری، غرفه‌دار غذاهای محلی، از تجربه‌ای کم‌نظیر سخن گفت و افزود: سه روز اندازه یک ماه فروش داشتیم، تورها از شهرهای مختلف می‌آمدند و غذاهای همدان را امتحان می‌کردند و این جشن‌ها برای کسب‌وکارهای کوچک نجات‌بخش است.
از مجموع گفت‌وگوها چنین برمی‌آید که جشن نه‌تنها فروش مستقیم ایجاد کرده، بلکه باعث معرفی محصولات محلی و ایجاد مشتریان بلندمدت نیز شده است؛ موضوعی که آینده اقتصاد گردشگری همدان را روشن‌تر می‌کند.

چرا حضور خانواده‌ها در جشن مهم است؟
رویدادهایی مانند جشن برگ‌ریزان، تنها جشن نیستند؛ ساختار اجتماعی و روحیه شهری را بازسازی می‌کنند و خانواده‌ها هنگامی که در فضایی شاد و ایمن حضور می‌یابند، به‌طور ناخودآگاه حس تعلق به شهر، اعتماد به مدیریت شهری و فعالیت اجتماعی در آنها تقویت می‌شود.
یکی از خانواده‌های همدانی که در حال تماشای نمایشگاه تاریخ همدان بودند، با رضایت گفتند: چند ساعتی کنار هم خوش گذراندیم و بچه‌ها سرگرم شدند و خرید هم کردیم و این جشن‌ها واقعاً به اقتصاد هم کمک می‌کند و نشاط اجتماعی می‌آورد. ما به تاریخ همدان افتخار می‌کنیم، دیدن تاریخ همدان در قاب عکس‌هایی ایده و طرح جالبی بود.
این نوع روایت‌ها نشان می‌دهد که جشن برگ‌ریزان، علاوه بر گردشگری، در ترمیم روابط اجتماعی و تقویت پویایی شهری اثرگذاری مستقیم داشته است و انسان‌ها را به هویت‌سازی و هویت شناسی می‌رساند.

شادی کودکان و نوجوانان؛ روح جشن در دست کوچک‌ترین شهروندان
کودکان و نوجوانان، اصلی‌ترین مخاطبان جشن بودند و این امر پیام مهمی داشت که جامعه آینده‌ساز، باید شادی و تجربه جمعی را لمس کند.
رهام، کودک شرکت‌کننده، با ذوق کودکانه‌اش گفت: از ساعت سه اومدم بازی می‌کنم. رو دستم نقاشی کشیدن، خیلی خوشگل شد! دوست دارم هر سال این جشن باشه و ما بیایم.
مصطفی، نوجوان همدانی، نیز جشنواره را فرصتی برای کنار گذاشتن گوشی و تجربه سرگرمی سالم دانست و گفت: با دوستانم آمدیم. بازی بود، نقاشی بود، گریم بود… خیلی خوش گذشت.
چنین روایت‌هایی نشان می‌دهد جشن برگ‌ریزان نسل جوان را به تجربه شهری و ارتباط با محیط اجتماعی پیوند می‌دهد؛ چیزی که در توسعه پایدار شهری بسیار مهم است.

نمایشگاهی برای شناخت تاریخ؛ نقش جشن در ارتقای آگاهی فرهنگی
یکی از بخش‌های مهم جشن امسال، برپایی گالری تاریخ همدان بود که با استقبال گسترده مردم روبه‌رو شد؛ حسن افشار، پژوهشگر و کارشناس ارشد تاریخ، توضیح داد که این نمایشگاه شامل دو بخش مهم بود یکی تحولات شهری همدان در دهه 40 و دیگری معرفی حاکمان همدان در دوره قاجار.
او با اشاره به استقبال خانواده‌ها به ویژه دانش‌آموزان گفت: افراد به ویژه بچه‌ها درباره اسناد تاریخی سؤال‌های زیادی می‌پرسیدند و این برای ما باعث امید است که مردم مشتاق تاریخ شهرشان هستند و برای مسافران و گردشگران نیز جذاب است.
این بخش جشن نشان داد که برگ‌ریزان، تنها جشن شادی نیست؛ بلکه فضایی چندلایه برای ارتقای دانش تاریخی و هویت شهری نیز فراهم می‌کند.

تأثیر تبلیغات شهری و فضای مجازی
طبق اعلام دبیرخانه جشنواره، امسال سطح تبلیغات گسترده‌تر و دقیق‌تر بود؛ تبلیغات ملی در رسانه‌ها، همکاری با آژانس‌های گردشگری، نصب بنرهای شهری، فعالیت گسترده در فضای مجازی و اعلام تخفیف‌ها و خدمات رایگان و نتیجه این تبلیغات هدفمند، آگاهی ملی و جذابیت سفر پاییزی به همدان بود.
آرمان پیرییایی، دانشجوی همدانی در گفت‌وگو با ما می‌گوید: بنرهای شهر باعث شد خیلی‌ها درباره جشن مطلع بشوند، فضای جشن هم شاد و زیباست. پاییز همدان خودش یک جاذبه است و این جشن باعث شد مردم شهرهای دیگر هم متوجه این زیبایی بشوند.
با بررسی داده‌های میدانی، می‌توان تأثیرات زیادی را برای جشن برگریزان بر اقتصاد همدان برشمرد؛ یکی افزایش ورود گردشگران به همدان است. مسافران از استان‌های مختلف، هتل‌ها و اقامتگاه‌ها را در روزهای جشن پر کردند، برخی بوم‌گردی‌ها گزارش کردند با این وجود که چنین فضاهایی تازه افتتاح شده‌اند اما ورود قابل توجهی مسافران و گردشگران را داشتند.
احتمالا این مهم به افزایش نرخ اقامت شبانه در شهر نیز کمک خواهد کرد؛ اقامت در فصل پاییز معمولاً کم است، اما جشن می‌تواند همدان را از رکود خارج کند.
مورد بعدی تقویت اقتصاد محلی است و غرفه‌داران صنایع‌دستی، خوراکی‌ها، هنرمندان و فروشندگان سوغات همگی فروش چشمگیری را تجربه کردند که حتی تقاضای تمدید جشن از سه روز به یک هفته را داشتند.
فعال شدن حمل‌ونقل شهری از دیگر موضوعات مورد توجه بود؛ تاکسی‌ها، تاکسی‌اینترنتی‌ها و تکمیلی‌ها همگی افزایش سفرهای شهری را گزارش داده‌اند.

اشتغال‌زایی کوتاه‌مدت اما گسترده
از عکاسان تا راهنمایان گردشگری و نیروهای خدماتی، جشن برای صدها نفر فرصت اشتغال موقت ایجاد کرد و تبلیغات بلندمدت برای معرفی همدان نیز مهم بود که مسافران تجربه خود را در فضای مجازی منتشر کردند و همین امر به گسترش شهرت پاییز همدان کمک خواهد کرد.
این جشن می‌تواند «ویترین همدان» شود؛ پاییز همدان همیشه زیبا بوده است، اما کمتر فرصتی برای نمایش آن وجود داشته و جشن برگ‌ریزان، یک ویترین شهری ساخت؛ ویترینی از رنگ‌ها، فرهنگ، موسیقی، تاریخ، صنایع‌دستی و مهمان‌نوازی همدان. گذرهای مختلف جشن، هویت‌های گوناگون شهر را به نمایش گذاشتند؛ از موسیقی‌های آئینی چون کلاه‌مخملی‌ها تا صنایع‌دستی روستایی، از بازی و سرگرمی کودکان تا نمایشگاه تاریخ و این تنوع باعث شد هر بازدیدکننده از خانواده‌های محلی تا گردشگران حرفه‌ای احساسی متفاوت از همدان با خود ببرد.
اما در پایان سخن شهردار با مردم همدان هم مهم بود و کسی که مسؤول برگزاری این رویداد بود، خستگی از تنش درآمد و از همراهی مردم قدردانی کرد و با خوشحالی مردم او نیز خوشحال شد و انگیزه‌ای مضاعف یافت تا برای شادی و نشاط مردم این شهر بیشتر برنامه‌ریزی کند.
سیدمسعود حسینی، شهردار همدان، در پایان جشن برگریزان گفت: جشن امسال تنها یک برنامه مناسبتی نبود؛ یک رویداد ملی بود و استقبال مردم فراتر از انتظار ما بود، همراهی مردم ما را برای برگزاری رویدادهای بزرگ‌تر مصمم‌تر می‌کند.
این سخنان نشان می‌دهد که مدیریت شهری همدان، جشن برگ‌ریزان را نه یک رویداد مقطعی، بلکه آغاز یک مسیر تازه برای توسعه گردشگری می‌داند.
می‌توان گفت این رویداد چشم‌اندازی به آینده دارد و اینکه همدان در مسیر تثبیت جایگاه ملی است. نتایج سومین جشن برگریزان هگمتانه نشان می‌دهد که این رویداد، ظرفیت تبدیل شدن به یک نشان گردشگری پاییزی را دارد؛ نشانی که می‌تواند هر سال ده‌ها هزار گردشگر را روانه همدان کند و بر پایه تحلیل‌های گردآوری‌شده، اثرات بلندمدت جشن از جمله ایجاد یک «هویت پاییزی» برای همدان در سطح ملی، تقویت بخش خصوصی در حوزه گردشگری، افزایش تعامل شهروندان با رویدادهای فرهنگی، ارتقای تصویر شهر در رسانه‌ها، تحریک سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری، افزایش اشتیاق مسافران برای سفرهای کوتاه‌مدت پاییزی، تقویت بازارهای صنایع‌دستی و سوغات و... را داشته باشد.
این مسیر اگر با برنامه‌ریزی دقیق، استمرار سالانه، تقویت زیرساخت‌ها و توسعه خدمات گردشگری همراه شود، می‌تواند همدان را به یکی از قطب‌های گردشگری پاییزی ایران تبدیل کند. اگر بقیه دستگاه‌ها کنار شهرداری قرار گیرند قطعا این رویداد به رویداد ملی و به نام همدان شناخته می‌شود و آورده زیادی برای این شهر خواهد داشت.
پاییز 1404 نقطه عطفی برای همدان بود و جشن برگ‌ریزان هگمتانه امسال توانست ترکیبی کم‌نظیر از شادی، فرهنگ، هنر، تاریخ، اقتصاد و تجربه شهری را در دل پاییز همدان پیوند دهد؛ رویدادی که خانواده‌ها را شاد کرد، مسافران را شگفت‌زده کرد، به اقتصاد شهر جان تازه‌ای بخشید، ظرفیت‌های پنهان همدان را آشکار کرد، صنایع‌دستی و کسب‌وکارهای کوچک را تقویت کرد و تصویری تازه از همدان در ذهن گردشگران ساخت.
برای بسیاری از مردم، این جشن اکنون «بهانه‌ای برای سفر» است و برای همدان، «فرصتی برای درخشیدن». اگر این مسیر ادامه یابد، بی‌شک نام همدان در سال‌های آینده بیش از همیشه در کنار مفهوم «پاییز زیبا» و «گردشگری فصلی» خواهد درخشید و جشن برگ‌ریزان هگمتانه به یکی از مهم‌ترین رویدادهای ملی ایران تبدیل خواهد شد.