هگمتانه، گروه ایران و جهان: بقعه متبرک شاهزاده حسین، فرزند امام هادی(ع) و عموی امام زمان(عج)، در مرکز شهر همدان قرار دارد و با وجود قدمت تاریخی، معنوی و اهمیت مذهبی‌اش، سال‌هاست در محاصره ساختمان‌هایی چون بانک ملی و هتل قرار گرفته است. زمین این امامزاده به‌ طور رسمی وقفی ثبت شده، اما بخش‌هایی از آن توسط بانک ملی تصرف شده و هنوز به آستان مقدس بازگردانده نشده است.
به گزارش هگمتانه، با وجود اینکه سند رسمی عرصه و اعیان ساختمان بانک ملی به نام آستان شاهزاده حسین صادر شده، مسؤولان بانکی از تخلیه و تحویل ملک امتناع کرده‌اند. این تصرف به دوران پهلوی اول بازمی‌گردد که ساختمان بانک در زمین موقوفه ساخته شد و بقعه متبرک را از محوریت مردمی خارج کرده است.
وسعت فعلی بقعه 1680 مترمربع است و در صورت الحاق زمین بانک، این مساحت به بیش از 3500 مترمربع خواهد رسید. مطالبه مردم برای بازگشت این زمین، طی دو دهه به موضوعی فراگیر تبدیل شده، اما علی‌رغم صدور احکام قضایی متعدد، هنوز اقدام اجرایی مشخصی صورت نگرفته است.
روند پیگیری حقوقی
در سال‌های مختلف، جلسات زیادی در این زمینه با حضور مسؤولان استانی، نمایندگان مجلس و مدیران بانک ملی برگزار شده است. در مواردی وعده‌هایی مبنی بر بازگشت زمین به آستان داده شده و حتی اخذ امضای وزیر اقتصاد نیز در دستور کار قرار گرفته، اما اجرای نهایی متوقف مانده است. در برخی مراحل، بانک ملی حاضر به پذیرش مستأجری شده و حتی مبالغی به عنوان اجاره پرداخت کرده، اما هنوز مالکیت به آستان بازنگشته است.
در سال‌های اخیر، حتی بحث فروش ملک وقفی به بانک ملی نیز مطرح شد که با اعتراض شدید مردم، کارشناسان و رسانه‌ها متوقف گردید. در نهایت با پذیرش مستأجری بانک توسط اداره اوقاف و امور خیریه استان، پرونده حقوقی وارد مرحله جدیدی شد، ولی همچنان تعیین تکلیف نهایی بلاتکلیف مانده است.
محرومیت فرهنگی ناشی از محدودیت فضا
بقعه شاهزاده حسین نه‌تنها جایگاهی مذهبی دارد، بلکه از جنبه‌های فرهنگی نیز ظرفیتی قابل‌توجه دارد. مردم از آن به عنوان محلی برای برگزاری کلاس‌های قرآن، جلسات مشاوره، مراسم مذهبی و حتی رفع اشکالات درسی استفاده می‌کنند. اما به دلیل کمبود فضا، بسیاری از برنامه‌ها در مقیاس محدود برگزار می‌شود. ساختمان بانک، فضای ارتباطی امامزاده را با میدان اصلی شهر مسدود کرده است و این محدودیت موجب شده که بسیاری از مردم و حتی گردشگران از وجود این امامزاده مطلع نباشند. برخی از کارشناسان بیان کرده‌اند که در صورت بازگشت ملک بانک، می‌توان دسترسی از خیابان‌های اصلی مانند شهدا و میدان امام خمینی(ره) را به رواق امامزاده فراهم کرد و آن را به یک مرکز مهم گردشگری مذهبی تبدیل نمود.
خواسته مردم و لزوم احیای جایگاه بقعه
شهروندان بر این باورند که اگر ملک بانک به آستان بازگردد، فضای امامزاده بزرگتر شده و می‌تواند میزبان جمعیت بیشتری برای مراسم و برنامه‌های فرهنگی و مذهبی باشد. همچنین از نظر اقتصادی و گردشگری، افزایش وسعت این مکان مقدس به نفع شهر خواهد بود.
بسیاری از مردم بر این نکته تأکید دارند که بانک ملی، به عنوان یک نهاد دولتی، باید قانون وقف را رعایت کند و ملک موقوفه را بازگرداند. برخی نیز پیشنهاد داده‌اند که بانک به محل دیگری منتقل شده و ساختمان فعلی در اختیار آستان قرار گیرد. از سوی دیگر، کارشناسان فرهنگی و دینی تأکید دارند که براساس منویات رهبر انقلاب، امامزادگان باید به قطب فرهنگی تبدیل شوند و بقعه‌ای چون شاهزاده حسین نیز ظرفیت بالایی برای تحقق این هدف دارد.
امامزاده شاهزاده حسین یکی از ظرفیت‌های کم‌نظیر مذهبی و فرهنگی و گردشگری مذهبی در همدان است که متأسفانه به‌ دلیل تصرف بخشی از اراضی آن توسط بانک ملی، نتوانسته به جایگاه شایسته خود دست یابد. اگرچه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بازگشت این ملک صورت گرفته، اما تاکنون نتیجه نهایی حاصل نشده است.
انتظار می‌رود که مسؤولان استانی و کشوری، با توجه به اهمیت تاریخی، مذهبی و فرهنگی این بقعه، برای حل نهایی این موضوع وارد عمل شده و با بازگرداندن ملک موقوفه، زمینه توسعه بقعه، جذب گردشگر و ارتقای فرهنگی شهر همدان را فراهم آورند.