هگمتانه، گروه گردشگری: در دل همدان، بلواری هست که بوی بهار می‌دهد حتی در تابستان. بلوار ارم، با چشم‌انداز بی‌نظیر الوند، ردیف درختان سربلند، بوستان‌هایی پرنشاط و غرفه‌هایی که عطر غذاهای محلی را در هوا پخش کرده‌اند، امروز دیگر فقط مسیر تردد نیست؛ مقصدی است برای آرامش، گفت‌وگو، خاطره‌سازی و ستایش اقدامات شهری. این گزارش تماشایی، روایت گردشگران و شهروندانی است که هرکدام با نگاهی متفاوت، از چهره تازه‌سازی‌ شده بلوار ارم سخن می‌گویند.
به گزارش خبرنگار هگمتانه، اینجا همدان است؛ شهری با حافظه‌ای چند هزار ساله و روحی که با نسیم کوه‌های الوند جلا می‌گیرد. و درست در حاشیه همین کوه‌ها، بلوار ارم همچون روبانی سبز، از دل شهر گذشته و با هر گامی که بر آن گذاشته می‌شود، داستانی تازه از آرامش روایت می‌گردد.
صبح‌ها، بلوار را مه نازکی در بر می‌گیرد که در سایه درختان چنار و نارون، جلوه‌ای جادویی پیدا می‌کند. پرندگان از شاخه‌ای به شاخه‌ای می‌پرند و صدایشان با گام‌های آرام رهگذران درهم می‌آمیزد. در سوی دیگر، بوستان‌های ارم، نرگس و میر سیدعلی همدانی با طراحی منظم، فضاهایی هستند که شهر را از خستگی روزمره می‌رهانند.
عصرها، فضای بلوار جان تازه می‌گیرد. خانواده‌هایی که از دل شهر آمده‌اند، کودکان دوچرخه‌سوار، زوج‌هایی که روی نیمکت‌ها نشسته‌اند و چای می‌نوشند. نور آفتاب از لابه‌لای برگ‌ها می‌تابد و زندگی را قاب می‌گیرد.
آن سوی دیگر بلوار، رشته‌ای از اغذیه‌فروشی‌ها و کافه‌های کوچک، با طراحی ساده اما دعوت‌کننده، میزبان گردشگرانی‌ست که می‌خواهند هم طعم غذاهای محلی را بچشند و هم از منظره کوهستان لذت ببرند. بوی بلال، ساندویچ‌های سنتی، چای زغالی و شیرینی‌های محلی در هوا پیچیده است.
جذابیت این بلوار تنها در طبیعتش نیست؛ در مهندسی دقیق و حساب‌شده‌ای‌ است که شهرداری همدان طی سال‌های اخیر برای ارتقای کیفیت این فضا به کار بسته است. پیاده‌راه‌سازی استاندارد، مسیر دوچرخه‌سواری مجزا، نورپردازی شبانه، مبلمان شهری هنرمندانه و امکانات تفریحی خانوادگی، ارم را به الگوی طراحی انسان‌محور بدل کرده است.
شب‌ها، چراغ‌ها یکی‌یکی روشن می‌شوند، بلوار نفس شب را می‌کشد و زندگی تا نیمه‌شب ادامه دارد. جمع‌هایی که به دورهمی نشسته‌اند، ارم را به خیابانی زنده بدل کرده‌اند؛ جایی که هیچکس احساس غریبی نمی‌کند.
در ادامه این مسیر، شنونده روایت شهروندان و مسافرانی خواهیم بود که در گفت‌وگو با ما از نقش شهرداری در تبدیل بلوار ارم به یک جاذبه گردشگری و محل امن و دلپذیر برای ماندگاری مسافر، سخن گفته‌اند.
شهروند بازنشسته و ساکن محله نزدیک بلوار ارم، آقای محمدی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: سال‌هاست که در نزدیکی بلوار ارم زندگی می‌کنم و به‌ خوبی به یاد دارم که این محدوده زمانی تنها یک مسیر عبور خودرو بود؛ بدون فضای سبز مناسب یا حتی مکانی برای نشستن. اما امروز، با نگاهی ساده می‌توان دریافت که همه‌ چیز تغییر کرده است؛ از درختکاری‌های منظم و مبلمان شهری زیبا و سایه‌دار گرفته تا روشنایی مطلوب شبانه که فضای امنی برای پیاده‌روی فراهم کرده است.
وی افزود: عملکرد شهرداری در این بلوار جای تقدیر دارد. مسیر ویژه دوچرخه‌سواری با آسفالت باکیفیت، سامانه آب‌پاشی خودکار و حضور مستمر نیروهای خدمات شهری، بلوار ارم را به فضایی پویا و دلنشین برای اهالی منطقه بدل کرده است. برای ما این بلوار حکم حیاط بزرگ خانه را دارد؛ مکانی برای دیدار دوستان، قدم زدن و تجدید روحیه.
خانم مهتاب نوری، گردشگری از یزد که به همراه خانواده خود برای نخستین‌ بار به همدان سفر کرده، در گفت‌وگو با خبرنگار ما بیان کرد: بلوار ارم نخستین مکانی بود که در بدو ورود به همدان توجه مرا جلب کرد. احساس می‌کردم در یک تابلوی نقاشی قدم می‌زنم؛ ترکیب چشم‌نواز درختان با کوه‌های سر به‌ فلک‌ کشیده در پس‌زمینه، صدای بازی کودکان و سکوت همراه با طراوت، فضایی بسیار متفاوت و دلپذیر ایجاد کرده بود.
وی تأکید کرد: در شهر ما نیز فضاهای سبز وجود دارد، اما ارم صرفاً یک فضای سبز نیست؛ یک تجربه فرهنگی و آرامش‌بخش است. از نظم فروشندگان، طراحی نیمکت‌ها و مبلمان شهری گرفته تا مسیر پیاده‌رو و ایمنی مسیر، همه‌ چیز با دقت برنامه‌ریزی شده است. این بلوار توانسته گردشگر را جذب و در شهر نگه دارد و این از نشانه‌های موفقیت مدیریت شهری همدان است.
‌
بلوار ارم تنها مسیر شهری است که امکان دوچرخه‌سواری امن و راحت را فراهم کرده است.
آقای رضا، که یکی از دوچرخه‌سواران حرفه‌ای ساکن همدان است، گفت: بلوار ارم تنها مسیر شهری است که امکان دوچرخه‌سواری امن و راحت را فراهم کرده است. جدا بودن مسیر دوچرخه‌سواری و رعایت استانداردهای طراحی، فضایی ایمن و دلنشین برای ورزش صبحگاهی فراهم آورده است که نظیر آن در کمتر شهری مشاهده می‌شود.
وی ادامه داد: اگر مدیریت شهری همدان به همین روال ادامه دهد، این محدوده می‌تواند به یکی از قطب‌های ورزش شهری تبدیل شود. امکانات جانبی مانند ایستگاه آب، سطل‌های زباله در فواصل مختلف و فضاهای توقف کوتاه برای استراحت، همگی نشانه برنامه‌ریزی دقیق و نگاه آینده‌نگر در طراحی این فضا هستند.
خانم شریفی دانشجوی رشته معماری در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: به‌ عنوان دانشجوی معماری، وقتی برای نخستین‌ بار به بلوار ارم آمدم، از نحوه طراحی مسیرها، دسترسی‌ها و نورپردازی شبانه شگفت‌زده شدم. بسیاری از جزئیات مانند جانمایی گلدان‌ها، فرم نیمکت‌ها و حتی بافت کف‌پوش‌ها با اصول طراحی شهری همخوانی دارد.
وی تصریح کرد: شهرداری همدان نشان داده که نگاهش صرفاً به ظاهر فضا محدود نبوده بلکه به هویت و روح شهر نیز توجه کرده است. بلوار ارم را می‌توان مصداقی روشن از طراحی انسان‌محور، پایدار و سازگار با طبیعت دانست؛ فضایی که هم شهروندان و هم گردشگران می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
آقای حمزه، راننده تاکسی در گفت‌وگو با خبرنگار ما عنوان کرد: پس از بهسازی بلوار ارم، تقاضای مسافران برای تردد به این محدوده افزایش چشمگیری یافته است. حتی برخی مسافران هنگام سوار شدن، نشانی دقیق نمی‌دهند و تنها می‌خواهند به جایی بروند که شب‌ها چراغانی و پرنشاط باشد. این نشانه آن است که ارم به یک نشان شهری بدل شده است.
وی افزود: شهرداری همدان طی سال‌های اخیر واقعاً سنگ تمام گذاشته است. در گذشته این محدوده شب‌ها خلوت و بی‌روح بود، اما امروز تا پاسی از شب، خانواده‌ها، جوانان و گردشگران در این فضا حضور دارند. چنین تحولی، گویای موفقیت مدیریت شهری در ایجاد امنیت، نشاط و جذب گردشگر است.
خانم نسرین احمدی دبیر ادبیات و از ساکنان همدان اظهار کرد: آنچه طی سال‌های اخیر در بلوار ارم به‌ وضوح مشاهده می‌شود، توجه جدی مدیریت شهری به ابعاد فرهنگی و هنری فضاهای عمومی است. نصب تابلوهای فرهنگی، ایجاد بستر گفت‌وگو و تعامل شهروندان در فضاهای باز، نشان می‌دهد که شهرداری همدان صرفاً به زیباشناسی ظاهری نپرداخته بلکه ارتقای سواد فرهنگی را نیز مدنظر قرار داده است.
وی ادامه داد: فضای امروز بلوار ارم، علاوه بر جذابیت‌های بصری و طبیعی، واجد نوعی آرامش روانی است که ریشه در هویت‌سازی فرهنگی دارد. نوجوانان، دانشجویان و خانواده‌ها با حضور مستمر در این محیط، تجربه زیسته‌‌ای از فرهنگ شهری پیدا کرده‌اند که این خود یکی از عوامل مهم در جذب و ماندگاری گردشگر به شمار می‌رود.

بلوار ارم، نمونه‌ای موفق از پیوند زیرساخت‌های شهری با ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی شهری
آقای محسن عباسی، استاد دانشگاه و فعال حوزه گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار ما بیان کرد: بلوار ارم به‌ عنوان یکی از محورهای گردشگری اصلی شهر همدان، نمونه‌ای موفق از پیوند زیرساخت‌های شهری با ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی شهر به شمار می‌رود. طی سال‌های گذشته، شهرداری با درک درست از نقش فضاهای عمومی در تولید سرمایه اجتماعی، شرایطی فراهم کرده که گردشگر صرفاً تماشاگر نباشد، بلکه تجربه‌گر فرهنگ بومی نیز باشد.
وی افزود: اجرای برنامه‌های مختلف، غرفه‌های عرضه صنایع دستی و محصولات بومی، همگی بیانگر نگاه فرهنگی و آینده‌نگرانه مدیریت شهری است. این اقدامات نه‌تنها به افزایش رضایت گردشگران انجامیده بلکه موجب تقویت حس تعلق در میان شهروندان شده است.
خانم فاطمه سهرابی مدیر اقامتگاه بوم‌گردی در گفت‌وگویی با خبرنگار ما گفت: از منظر ما که در حوزه گردشگری اقامتی فعال هستیم، بلوار ارم نقش مهمی در ترغیب مهمانان به اقامت طولانی‌تر در همدان ایفا کرده است. بسیاری از مسافران در ساعات عصر و شب برای پیاده‌روی، صرف غذا یا شرکت در برنامه‌های فرهنگی به این بلوار مراجعه می‌کنند و همین فضای دلنشین موجب تکرار سفر و حتی توصیه این مقصد به دیگران می‌شود.
وی اظهار کرد: شهرداری همدان با زیباسازی اصولی و تأمین زیرساخت‌های خدماتی استاندارد در این محدوده، عملاً یکی از پویاترین فضاهای شهری کشور را خلق کرده است. نصب تابلوهای راهنما، نورپردازی هدفمند و طراحی فضاهای فرهنگی، نقش مهمی در ارتقای برند گردشگری همدان ایفا کرده است.
آقای حمید داوری شهروند همدانی در گفت‌وگو با خبرنگار ما تصریح کرد: یکی از اقدامات ارزشمند شهرداری در بلوار ارم، فراهم کردن فضایی فرهنگی، پویا و در دسترس برای عموم شهروندان بوده است. در مناسبت‌های مختلف، غرفه‌های کتاب‌گردانی، معرفی مشاهیر همدان و حتی شب‌های شعر خیابانی در تالار قرآن این بلوار برگزار می‌شود که موجب افزایش مشارکت مردم در فعالیت‌های فرهنگی شده است.
وی خاطرنشان کرد: از منظر ما که در حوزه کتاب و مطالعه فعالیت می‌کنیم، استفاده از ظرفیت فضای باز در پارک‌های حاشیه بلوار برای ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی یک ابتکار تحسین‌برانگیز است. این اقدام نه‌تنها وابستگی به فضاهای سنتی را کاهش داده بلکه کتاب را به دل خیابان‌ها آورده و در دسترس همگان قرار داده است.
خانم زهرا نجفی، گردشگری از اصفهان در گفت‌وگویی اظهار کرد: به‌ عنوان گردشگری که چندین‌ بار به همدان سفر کرده‌ام، تغییرات چشمگیری را در بلوار ارم شاهد بوده‌ام. این فضا اکنون نه‌تنها برای استراحت و تفریح مناسب است، بلکه فرصتی را برای آشنایی با هنر و فرهنگ بومی نیز در اختیار گردشگران قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: در یکی از شب‌هایی که در همدان اقامت داشتم، شاهد اجرای زنده موسیقی سنتی در پارک ارم بودم که تجربه‌ای متفاوت و دلنشین برای من و خانواده‌ام رقم زد. چنین رویدادهایی موجب شده‌اند همدان از یک مقصد صرفاً تاریخی به شهری زنده و فرهنگی تبدیل شود که گردشگر را به سفر دوباره به این شهر ترغیب می‌کند.
آقای یونس کاظمی، هنرمند خیابانی در گفت‌وگو با خبرنگار ما بیان کرد: طی یک سال گذشته، شهرداری همدان بستر مناسبی برای فعالیت هنرمندان خیابانی در بلوار ارم فراهم کرده است. اجرای موسیقی زنده یا نمایش‌های عروسکی که پیش‌تر با محدودیت‌هایی مواجه بود، اکنون با حمایت ضمنی مدیریت شهری انجام می‌شود.
وی افزود: تعامل مردم با ما، تشویق‌ها و بازخوردهای مثبت، روحیه مضاعفی برای ادامه کار ایجاد کرده است. اینکه شهرداری، فضای عمومی را به‌ عنوان محلی برای بروز خلاقیت‌های هنری به رسمیت شناخته، نشان از نگاهی فرهنگی و اجتماعی دارد که جای قدردانی دارد.
خانم شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار ما عنوان کرد: من به‌ صورت منظم به همراه گروهی از کودکان و نوجوانان، در پارک نرگس واقع در حاشیه بلوار ارم، کارگاه‌های نقاشی، کلاژ و مجسمه‌سازی خیابانی برگزار می‌کنم. فضای امن، تمیز و آرام این پارک، باعث مشارکت فعال خانواده‌ها و استقبال بیشتر از این برنامه‌ها شده است.
وی ادامه داد: شهرداری همدان نه‌تنها مانعی برای چنین فعالیت‌هایی ایجاد نکرده، بلکه با تأمین امکاناتی مانند سایه‌بان، برق و سرویس‌های بهداشتی، ما را در اجرای هرچه بهتر این برنامه‌ها همراهی کرده است. بلوار ارم در واقع به مدرسه‌ای باز برای یادگیری و خلاقیت تبدیل شده است.
آقای علیرضا بختیاری، فعال محیط‌زیست و عضو انجمن مردم‌نهاد محلی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های برجسته مدیریت شهری در بلوار ارم، توجه هم‌زمان به مباحث زیست‌محیطی و فرهنگی است. اجرای سامانه‌های آبیاری هوشمند، حفظ درختان کهنسال و تفکیک زباله از مبدأ، از اقدامات مثبت شهرداری در این محدوده بوده که موجب پایداری فضای سبز شده است.
وی تصریح کرد: برگزاری کارگاه‌های محیط‌زیستی برای کودکان در فضای باز این بلوار، شهروندان را با مفاهیم حفاظت از طبیعت، بازیافت و توسعه پایدار آشنا کرده و میزان مشارکت عمومی در نگهداری از محیط اطراف را به‌ طور چشمگیری افزایش داده است.
آقای سعید صالحی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: بلوار ارم نمونه‌ای موفق از تبدیل فضا به مکان است. این بلوار با ایجاد حس تعلق و تشویق به تعامل اجتماعی، از یک مسیر عبوری به مقصدی فرهنگی بدل شده که در آن شهروندان و گردشگران هر دو احساس امنیت و آرامش می‌کنند.
وی افزود: مجموعه اقداماتی که در این محور انجام شده، از منظر حکمرانی محلی قابل تحسین است. شهرداری همدان توانسته میان زیبایی بصری، کارکردهای کاربردی و غنای فرهنگی توازن برقرار کند و الگویی از بازآفرینی شهری ارائه دهد که قابلیت الگوبرداری در سایر مناطق را دارد.
اما باید اذعان دلشت، مروری بر گفت‌وگوهای انجام‌ شده با شهروندان، گردشگران، فعالان فرهنگی و کارشناسان حوزه شهری نشان می‌دهد که بلوار ارم همدان در سال‌های اخیر، به الگویی موفق از تلفیق زیرساخت‌های شهری، زیباسازی، خدمات فرهنگی و ارتقای سرمایه اجتماعی تبدیل شده است. آنچه از زبان مصاحبه‌شوندگان شنیده شد، صرفاً تمجید از یک پروژه عمرانی نبود، بلکه بازتابی واقعی از احساس رضایت و تعلق خاطر مردمی به فضایی شهری بود که اکنون نه‌فقط محل عبور، که مقصدی برای ماندن، تعامل، یادگیری و تجربه‌گری فرهنگی است.
مدیریت شهری همدان با بهره‌گیری از رویکردی چندبُعدی، توانسته است فضایی خلق کند که در آن سلامت روان، نشاط اجتماعی، امنیت عمومی، هویت فرهنگی و پایداری محیط‌زیست هم‌زمان مورد توجه قرار گیرد. بلوار ارم اکنون نه‌تنها یک فضای شهری زیبا، بلکه تبلور فهم درست شهرداری از نیازهای نسل امروز و فردای همدان است؛ نسلی که به شهر به‌ عنوان بستر زندگی خلاق، آگاه و انسانی نگاه می‌کند.
بدین‌ترتیب، می‌توان بلوار ارم را نه‌تنها موفقیتی محلی، بلکه الگویی قابل تعمیم برای دیگر شهرهای کشور دانست؛ الگویی که نشان می‌دهد چگونه با نگاه مسؤولانه و مردم‌محور، می‌توان فضاهای عمومی را به سرمایه‌های ماندگار اجتماعی و فرهنگی بدل ساخت.